Zamonaviy dunyoda ijtimoiy tadbirkorlik ijtimoiy-iqtisodiy barqaror rivojlanishning samarali vositalaridan biriga aylandi. Biznes prinsiplarini ijtimoiy va atrof-muhitga ijobiy ta’sir ko‘rsatish maqsadlari bilan birlashtirgan holda kambag‘allik, ishsizlik, ta’lim va sog‘liqni saqlash xizmatlaridan to‘laqonli foydalanish kabi ijtimoiy muammolarni hal etish orqali ijtimoiy tadbirkorlik innovatsiyalarini yaratish, barqaror rivojlanish, shuningdek, zaif guruhlar va butun jamiyat uchun hayot sifatini yaxshilashda muhim rol o‘ynaydi. Ushbu maqolada muallif sotsiologik tadqiqotlar natijalariga asoslanib, ijtimoiy tadbirkorlikni rivojlantirishning gender jihatlari va ijtimoiy tadbirkorlikni rivojlantirishda gender masalalarni inobatga olish resurslarini tahlil qilgan

Ushbu maqolada statistika agentligining ma’lumotlariga asosan xotin-qizlarning mamlakatning ijtimoiyiqtisodiy rivojlanishiga qo‘shayotgan hissasi statistik tahlil qilingan, xotin-qizlarning ijtimoiy-iqtisodiy bilimlarini oshirish, ularni iqtisodiy jarayonlarga jalb etish, kichik biznes va tadbirkorlikni rivojlantirishdagi hamda mamlakatning iqtisodiy taraqqiyotidagi o‘rni yoritib berilgan

Maqolada R.Lazarus tomonidan ilgari surilgan koping xulq-atvorining rivojlanish tarixi ko‘rib chiqiladi. Kognitiv, hissiy va xulq-atvorni o‘z ichiga olgan xatti-harakatlarni tushunish, shuningdek, ularning odamning stressli vaziyatlarga moslashishiga ta’siri tahlil qilinadi

Maqolada yangi taraqqiyot bosqichida O‘zbekistonda oilaviy munosabatlarning ijtimoiy-iqtisodiy va huquqiy asoslarini shakllantirishning dolzarb masalalari muhokama qilinadi. Oila va nikoh instituti rivojlanishining asosiy tendensiyalari, demografik jarayonlar tahlil qilinadi va oilaviy qadriyatlar institutini mustahkamlashga qaratilgan davlat siyosatiga alohida e’tibor qaratiladi. Oilaviy munosabatlarni tartibga solishning huquqiy asoslari, ularni takomillashtirish muammolari va istiqbollari ko‘rib chiqiladi hamda O‘zbekistonda oilalarning ijtimoiy-iqtisodiy ahvolini yaxshilash bo‘yicha kompleks chora-tadbirlarni yanada rivojlantirish zarurligi to‘g‘risida xulosalar chiqariladi

Respublikamiz oliy o‘quv yurtlarida gender tadqiqotlarining o‘rganilishi bo‘lg‘usi mutaxassislar tafakkurining dunyodagi eng yangi tahliliy yutuqlar asosida rivojlanganiga emas, balki mazkur sohaning O‘zbekiston ilm-fanida yanada rivojlanishiga yordam berishi, shubhasiz. Maqolada talabalarda ma’naviy kompetensiyalarni rivojlantirishda gender tenglik va farqlar tushunchasiga nisbatan yondashuvlar tahlil qilingan

Jahonda rivojlanish davrida oilalarning mustahkamligi va farovonligi har bir shaxsning ijtimoiy pozitsiyasiga hamda shaxs hamjamiyatining sog‘lom rivojlanishining ijobiy pozitiv xislatlariga chambarchas bog‘liq. Bu kabi ijobiy xislatlar shakllangan bir davrda bazi jamiyat a’zolarida bir qancha salbiy illatlar ham rivojlanib, namoyon bo‘lmoqda. Bulardan biri – hasad hissidir. Bu kabi illatlarning oldini olishda jamoatchilikning ahamiyati juda katta. Zero, mahalla, oila va jamiyat – bu shaxs rivojlanishining asosiy maskanlaridir

Maqolada olima ayollar tomonidan jamiyatning madaniy va ijtimoiy rivojlanishiga qoʻshgan hissasi va ahamiyati koʻrib chiqiladi. Shuningdek, ayollarning ilmiy sohadagi ishtirokini oshirish boʻyicha strategiyalar va tavsiyalarga eʻtibor qaratilgan holda ularning kasbiy oʻsishidagi asosiy toʻsiqlar muhokama qilinadi. Ilmiy hamjamiyatda innovatsiyalar va taraqqiyotga erishish uchun gender tengligining ahamiyatini taʻkidlab, ayollarni ilm-fan sohasiga bo‘lgan qiziqishlarini rag‘batlatirish hamda qoʻllab-quvvatlashga qaratilgan muvaffaqiyatli dasturlar va tashabbuslar keltirilgan

Ushbu maqolada oilaviy nizolarni bartaraf qilishda oilaviy mediatsiyaning roli Turkiya tajribasi misolida o‘rganilgan bo‘lib, Turkiyada oilaviy mediatsiya institutining shakllanishi va rivojlanishining tarixiy, huquqiy va ijtimoiy jihatlari tahlil qilingan hamda uni rivojlantirish uchun davlat tomonidan amalga oshirilayotgan islohotlar, mediatorlik faoliyati bilan shug‘ullanuvchi shaxslarga qo‘yiladigan talablar, oilaviy mediatsiyaning o‘ziga xos jihatlari bayon etilgan. Shuningdek, mazkur ishda oilaviy mediatsiya institutini O‘zbekistonda rivojlantirish borasida Turkiya tajribasidan foydalanish mumkin bo‘lgan jihatlari haqida so‘z boradi

Xizmatga moslashish deganda, biz yangi tayinlangan xodim, uning aqliy faoliyati va xulq-atvori mehnat muhiti qoidalari va talablariga muvofiq shaxsiy rivojlanishini nazarda tutuvchi professional muhit o‘rtasida faol va uyg‘un o‘zaro munosabatlarni o‘rnatishni tushunamiz. Davlat xizmatiga xos bo‘lgan yuqori nevropsixik stress, ko‘p qirrali vazifalar hamda vaqt yetishmasligi xodimning moslashuvchan resurslariga yuqori talablarni qo‘yadi. Shu munosabat bilan, davlat xizmatlari xodimlari yangi avlodining psixologik xususiyatlarini o‘rganish davlat xizmatlarining kadrlar salohiyatini mustahkamlash va saqlash, moliyaviy imkoniyatlardan samarali foydalanish uchun ularning innovatsion fazilatlarini tushunish zarurati bilan belgilanadi. Xotin-qizlarning davlat xizmatlariga moslashishi ko‘p qirrali jarayon bo‘lib, uni tadqiq etish bugungi kunda ayollarning faol “karyeraviy o‘sish” elementlarini aniqlashda muhim ahamiyat kasb etadi. Maqolada ushbu muammo yuzasidan olib borilgan empirik tadqiqotlarning natijalari tahlil qilinadi

Ushbu maqolada oilani psixologik jihatdan o‘rganish, turli yoshdagi qizlarning oilaga moslashish jarayonini o‘rganishda Osiyo, Janubiy Koreya, Rossiya, Amerika Qo‘shma Shtatlari va Yevropa davlatlari olimlarining tadqiqotlari va turli yoshdagi xotin-qizlarning oilaga moslashuvi, oilaviy munosabatlarning rivojlantirilishi hamda oila a’zolari o‘rtasidagi munosabatlarni mustahkamlashda kelinning vazifalari yoritib berilgan. Oila-nikoh munosabatlari o‘zaro kuchli, samarali va mustahkam oilani tashkil etish, nikoh va oila hayotida yaxshi munosabatlarni rivojlantirishda muhimdir. Bu munosabatlar oila a’zolari o‘rtasidagi sevgi, hurmat va ehtiromni ta’minlash, muammolarni hamkorlikda hal qilishni o‘z ichiga oladi

Maqolada Turkiston matbaachiligining shakllanishi, rivoji va milliy uygʻonish gʻoyalari bilan sugʻorilgan demokratik va gumanistik qarashlari hamda modernizatsiya jarayonini boshdan kechirayotgan oʻzbek matbuotining shakllanishida jadid matbuotining oʻrni va ahamiyati tahlil qilingan. Milliy istiqlol, ozodlik, hurfikrlilik, tenglik, adab va ilm-u ma’rifat, til va madaniyat sohalarini yuksaltirish uchun milliy matbuotni rivoj toptirish nechogʻli muhim masala ekani Yangi Oʻzbekistonning taraqqiyot strategiyasi prizmasida ochib berilgan. Zamonaviy dunyoning yangi manzarasida milliy mentalitetni asrash, urfodatlarga sodiqlik, vatanparvarlik va istiqlol fidoyilarini tarbiya qilishda gazeta, jurnal, kitob va boshqa ommaviy axborot vositalarining jahonshumul vazifasi, milliy matbuotning porloq tarixi va buyuk istiqboli, jahon madaniyatining bir qismiga aylangan noyob durdonalari ijtimoiy-falsafiy talqin etilgan.

Maqolada mustaqillik yillarida O‘zbekistonda mahalla institutining rivojlanishi, uning mahalliy o‘zini o‘zi boshqarish tizimidagi noyob roli hamda ijtimoiy barqarorlik va demokratiyani ta’minlashdagi ahamiyati ko‘rib chiqiladi. Mahalla ananaviy qadriyatlar boshqaruvining zamonaviy talablari bilan uyg‘unlashtirgan, davlat va jamiyat o‘rtasidagi aloqa rolini o‘taydigan noyob ijtimoiy institut sifatida taqdim etilgan

Mazkur maqola oiladagi sibling maqomi va sibling munosabatlarining shaxs shakllanishiga ta’siri, farzandlarning sibling maqomi va uning xarakter xususiyatidagi o‘rni yoritib berilgan. Oilada farzandlarning maqomi ularning kelajakdagi ijtimoiy hayotdagi o‘rniga ta’siri va shu ta’sir natijasida jamiyatda o‘rin topishi haqida ma’lumotlar berib o‘tilgan. Bir oiladagi tug‘ishganlarning bir-birlaridan farq qilishlari, ularning qiziqishlari, qobiliyatlari, motivatsiyalari, faoliyati, muloqoti hamda xarakteriga sibling maqomi hayoti davomida katta ta’sir o‘tkazib keladi. O‘zbek oilalaridagi serfarzandlik farzandlar muloqotchanligini oshirish, faoliyatda jadal harakat qilish, o‘z qobiliyat va layoqatlarini ochiq-oydin namoyon etishda psixik
taraqqiyotining juda yaxshi rivojlanishiga yordam beradi

Mazkur maqolada yapon xalqi ta’lim va tarbiya tizimining pedagogik asoslari borasida fikr yuritilib, unda kunchiqar davlatning dunyo ta’lim standarti uchun namuna bo‘la oladigan ta’lim jarayoniga oid davlat siyosati borasidagi qarorlar va farmonlar haqida ham mushohada yuritiladi. O‘z tarixida ta’lim tizimidagi islohotlar evaziga yuqori taraqqiyotga erishgan mamlakatlar tajribasini o‘rganish bugungi kunda mamlakatimiz ta’limida kechayotgan o‘zgarishlarni teranroq tushunishga yordam beradi. Bizning Yaponiya tajribasiga murojaat qilishimizning boisi yapon millatining urf-odatlari, milliy qadriyatlari, oilaviy munosabatlari xalqimiz qadriyatlariga yaqinligidir

Maqola oilaviy zo‘ravonlikdan jabrlangan shaxslar o‘rtasida xavotir muammosini o‘rganishga bag‘ishlangan. Bugungi kunda jamiyatda ortib borayotgan oilaviy zo‘ravonlik, xususan, er-xotin munosabatlaridagi zo‘ravonlik tufayli xavotir darajasining yuqoriligini insonning umumiy hayot sifati pasayishiga va turli xil ruhiy hamda asab kasalliklariga olib keladigan eng keng tarqalgan psixologik omillardan biri sifatida qarash mumkin. Zamonaviy psixologiya amaliyotida kognitiv xulq-atvor terapiyasi eng samarali yondashuvlardan biri hisoblanadi va muallif oilaviy zo‘ravonlikdan jabrlangan shaxslar bilan ishlashda ushbu terapiya texnikalarining samaradorligini ko‘rsatadi

Maqolada bo‘lajak o‘qituvchilarda kasbiy kreativ kompetentsiyalarni shakllantirishning nazariy tahlili muhokama qilinadi. Ta’lim muhitida ijodiy fikrlashni rivojlantirishga yordam beradigan uslub va strategiyalarga alohida e’tibor qaratiladi. Muallif, shuningdek, bir-birini to‘ldiradigan va o‘zaro ta’sir qiluvchi turli xil o‘quv profillaridagi o‘qituvchilarning ijodiy kompetensiyasi muammosi bo‘yicha olimlar tadqiqotlaridagi kognitiv komponent, motivatsion komponent, faoliyat komponenti va aks ettiruvchi komponent kabilarni o‘rganadi

Maqolada so‘nggi 10 yil (2013–2022-yillar) mobaynida O‘zbekistonda ta’lim davomiyligi bo‘yicha ro‘y bergan o‘zgarishlar hududlar va jinslar kesimida tahlil qilingan. Kutilayotgan ta’lim davomiyligini inson kamoloti yuqori davlatlar darajasiga yetkazish, shu jumladan, xotin-qizlarning ta’limdagi qamrovini oshirish hamda ta’limdagi tenglikni ta’minlash bo‘yicha xulosa va takliflar berilgan

Ushbu maqolada farzand tarbiyasida ota-onalarning asosiy vazifalari va funksiyalari haqida so‘z yuritilgan bo‘lib, unda ota-onalar tomonidan milliy tarbiyani samarali yo‘lga qo‘yishda e’tibor qaratish zarur bo‘lgan jihatlar yoritib berilgan. Bolalarni jamiyatning faol a’zosi sifatida tarbiyalash uchun ijtimoiy muloqot ko‘nikmalarini rivojlantirish va ota-onaning shaxsiy namuna ko‘rsatishi zarurligi kabi muhim jixatlar asoslangan

Ushbu maqolada o‘quvchi qizlarning ijtimoiy faolligini rivojlantirish haqida ma’lumotlar berib o‘tilgan bo‘lib, ularning faolligini rivojlantirish jarayonida Vitagen ta’lim texnologiyasidan foydalanishning o‘ziga xos jihatlari yoritib berilgan. Vitagen ta’lim texnologiyasining mazmun va mohiyati haqida pedagog olimlarning qarashlari yoritilgan

Gender institutlari jamiyatlarda jinslar o‘rtasidagi o‘zaro munosabatlarni tartibga soluvchi, ijtimoiy-iqtisodiy dinamikaga sezilarli ta’sir ko‘rsatuvchi murakkab tizimlar, standartlar va xatti-harakatlardir. Ushbu maqola gender institutlarining ilmiy-nazariy asoslari va ularning ijtimoiy-iqtisodiy oqibatlarini o‘rganadi. Sotsiologiya, iqtisod va gender tadqiqotlaridagi fanlararo tadqiqotlardan foydalanib, biz gender institutlarining murakkab xususiyatlarini ko‘rib chiqamiz, ularning hukumat, madaniyat hamda iqtisodiy tizimlar bilan kesishishini o‘rganamiz.

Muallif gender institutlarining odamlarning resurslar, imkoniyatlar va huquqlardan foydalanishiga ta’sirini tahlil qilgan va bu, o‘z navbatida, ularning hayotiy natijalariga ta’sir qiladi, ijtimoiy rivojlanishiga hissa qo‘shadi. Shuningdek, iqtisod, institutsional nazariya va tanqidiy nazariya kabi nazariy asoslar gender institutlari faoliyat yuritadigan va nomutanosibliklarni davom ettiradigan murakkab jarayonlarni tushunish uchun qimmatli istiqbollarni taqdim etadi. Bundan tashqari, muallif turli ijtimoiy-iqtisodiy muhitda gender institutlarining turfa shakllari va ta’sirini aniqlashtirish uchun turli kontekstlardagi empirik ma’lumotlarni ko‘rib chiqqan. Ushbu maqola ilmiy tushunchalar va nazariy qarashlarni uyg‘unlashtirib, gender institutlarining ijtimoiy-iqtisodiy asoslari haqidagi bilimimizni oshiradi. Unda ushbu institutlarning inklyuziv rivojlanishiga ko‘maklashish va gender tengligi kun tartibiga erishishdagi ahamiyati ta’kidlangan. Bu adolatli va barqaror jamiyatlarni rivojlantirish uchun gender tuzilmalarini o‘zgartirishga intiladigan multidisipliner tadqiqotlar va siyosiy harakatlar zarurligini ta’kidlaydi.

Ushbu maqolada o‘smirlarda hushyorlik va ogohlik fazilatlarini rivojlantirishda oilaviy tarbiya usullarining ahamiyati xususida so‘z boradi. Bunda muallif tarbiya usullarining har biriga batafsil to‘xtab, tahlilga tortgan va har bir tarbiya usuli o‘smirlarda hushyorlik va ogohlik fazilatlarini rivojlantirishda qay darajada xizmat qilishi yoxud ta’sirini yoritib bergan

Migratsiyaning feminizatsiyalashuvi zamonaviy global migratsiya modellarida muhim hodisa sifatida paydo bo‘lgan, turli sabablarga ko‘ra mustaqil ravishda ko‘chib yurgan ayollar sonining ortishi bilan tavsiflanadi. Mazkur maqolada ushbu tendensiyaning ta’siri o‘rganiladi. Unda ayollar migratsiyasi nafaqat oila tuzilmalarini o‘zgartiribgina qolmay, balki o‘z mamlakatlaridagi uy xo‘jaliklarining moliyaviy barqarorligi uchun juda muhim bo‘lgan pul o‘tkazmalari orqali iqtisodiyotga qo‘shadigan hissasi tahlil qilinadi

Maqolada ilm-fanning turli sohalarida xotin-qizlarning ta’lim olishi va ularning ilm-fanga qo‘shayotgan hissasi atroflicha o‘rganilgan. Shuningdek, O‘zbekistonda ilm-fan sohasidagi xotin-qizlarning sotsial qiyofasiga xos xususiyatlarni aniqlashga qaratilgan tadqiqot natijalari yoritilgan