Inson intellekti ishlab chiqarish, fan va ta’lim sohasida mislsiz yutuqlarga erishdi. Ammo bugungi taraqqiyot darajasiga xavf solib turgan bir qator muammolar ham mavjud bo‘lib, ular ichida ekologik xavf-xatarlar nihoyatda keskinlashmoqda. Insoniyatning kelajak avlodga mushkul va ayanchli muammoni voris qilishi bilan masalani yanada dolzarblashtirish ehtimoli yuqoridir.
Ushbu maqolada insoniyat taraqqiyotining yangi bosqichi bo‘lgan ekologik sivilizatsiyaning global muhitga ta’siri, ishlab chiqarish jarayonlarida inson va tabiat o‘rtasidagi munosabatlarning keskinlashuvi, ziddiyatlarning oldini olish va bartaraf qilishga qaratilgan ilmiy-nazariy qarashlar tahlil qilingan hamda amaliy taklif-tavsiyalar berilgan.

Maqolada “ayollar huquqlari” va “gender tengligi” tushunchalari huquqiy, ijtimoiy va falsafiy jihatdan tahlil qilinadi. Ushbu tushunchalarning kelib chiqishi, tarixi va hozirgi davrda amaliyotdagi ahamiyati ochib beriladi. Muallif ayollar huquqlarini ta’minlashda gender tengligiga erishishning o‘rni va ahamiyatini tahlil qiladi, shu bilan birga, ushbu tushunchalarni ajratib turadigan asosiy jihatlarga e’tibor qaratadi. Maqolada xalqaro huquqiy hujjatlar va milliy qonunchilikdan kelib chiqib, gender tengligi tamoyillarini amalga oshirishda ayollar huquqlarini himoya qilish mexanizmlari ko‘rib chiqiladi. Tahlillar natijasida ayollar huquqlari va gender tengligi tushunchalarining o‘zaro bog‘liqligi hamda farqlari haqida ilmiy xulosalar va amaliy takliflar keltiriladi.

Ilmiy maqolada Sharq allomalari asarlarida shaxs kommunikativ xulq-atvoriga oid qarashlarining tahlili to‘liq ochib berilgan. Bundan tashqari, shaxs xulq-atvoriga o‘qituvchi ta’siri, muloqot jarayonida inson xulq-atvorining muayyan obraz va modellari, xulq-odob qoidalari va tushunchalari tahlil etilgan.

Maqolada O‘zbekiston sharoitida kam ta’minlangan oilalarni ijtimoiy himoya qilish tizimining rivojlanishi, mazkur yo‘nalishda davlat siyosati, fuqarolik jamiyati institutlari va alohida shaxslarning o‘zaro munosabatlari falsafiy jihatdan tahlil qilinadi. Muallif davlatning kafolatchilik roli, jamiyatning axloqiy-ma’naviy qadriyatlar asosidagi hamjihatligi hamda ijtimoiy tenglik, adolat, imkoniyatlar yaratuvchanligi, ijtimoiy himoya mexanizmlarining innovatsion va axborot texnologiyalariga asoslangan rivojlanish zarurati ta’kidlangan. Maqola zamonaviy O‘zbekiston tajribasini nazariy asoslar bilan uyg‘un holda ko‘rsatishga urinishdir.

Zamonaviy dunyoda ta’lim tizimi rivojlanishining joriy bosqichida bir qator rivojlangan mamlakatlarda ta’limning tashkiliy-boshqaruv tuzilmalari, rivojlanishning maqsadli yo‘nalishlari va mazmuniga katta ahamiyat berilmoqda. Boshqaruv nazariyasi rivojlanishining har bir bosqichida olimlar, tadqiqotchilar va davlat tashkilotlari tomonidan inson kapitali, shaxsni shakllantirish, yosh avlodni demokratik tamoyillar asosida tarbiyalashga alohida e’tibor qaratilmoqda. Insondagi bu fazilatlarga uning hayotining istalgan bosqichida sifatli ta’lim-tarbiya olish orqaligina erishish mumkinligini tushunishimiz kerak.
Ushbu ilmiy izlanishlar O‘zbekiston Oliy ta’lim muassasalarida ichki ta’lim sifatini oshirish uchun ta’lim dasturlarini takomillashtirish hamda ularni ichki va tashqi manfaatdor tomonlar bilan hamkorlikda doimiy ravishda rivojlantirib borish orqali xalqaro standartlarga moslashtirish va xalqaro akkreditatsiyadan o‘tkazishga erishishga qaratilgan.

Hozirgi vaqtda oila va ta’lim muassasasida bolalarning psixofiziologik farovonligi muammosi alohida ahamiyatga ega dolzarb masalalardan biriligicha qolmoqda. Buning asosiy sababi – oʻsib kelayotgan barkamol avlodning ma’naviy, jismoniy va psixologik salomatligi, yetukligi bugungi davlat siyosatining eng muhim tarkibiy qismlaridan biridir. Oila yetakchi ijtimoiy institut boʻlib, uning inson ruhiyatiga ta’siri shubhasizdir, chunki aynan oilaning katta-kichikligi turiga koʻra shaxs shakllanishiga sezilarli ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Mazkur maqolada ushbu muammo yuzasidan olib borilgan empirik tadqiqotlarning natijalari tahlil qilinadi.

Maqolada so‘nggi 10 yil (2013–2022-yillar) mobaynida O‘zbekistonda ta’lim davomiyligi bo‘yicha ro‘y bergan o‘zgarishlar hududlar va jinslar kesimida tahlil qilingan. Kutilayotgan ta’lim davomiyligini inson kamoloti yuqori davlatlar darajasiga yetkazish, shu jumladan, xotin-qizlarning ta’limdagi qamrovini oshirish hamda ta’limdagi tenglikni ta’minlash bo‘yicha xulosa va takliflar berilgan

Insonning ontogonez xususiyati shaxsning hayotidagi barcha jabhalariga tegishli bo‘lib, maqolada shaxsda moddiy yetishmovchilik hissining ontogenez xususiyatlari tahlili yoritilgan. Shuningdek, uning jamiyat va shaxsiy hayotdagi roli va jamiyat bilan bo‘ladigan muloqotiga ta’sirining ontogonez doirasidagi barcha izlanishlar hamda moddiy yеtishmovchilik insondagi psixologik holatlarga ham o‘z ta’sirini o‘tkazmay qolmasligi, shu orqali shaxs o‘zida moddiy yеtishmovchilik hissini yuzaga keltirishi haqida so‘z yuritilgan. Shaxs ontogenezidagi holatlarini tushunishini turli chet el olimlari tomonidan olib borilgan tadqiqotlar isbotida ko‘rib, uni xulosalashga va bu tadqiqotlar shaxs ontogenezi inson hayotida qanchalik muhimligini ko‘rsatish maqsad qilingan.

Mazkur maqolada xotin-qizlar va erkaklar uchun mehnat munosabatlarida teng huquq va imkoniyatlarni ta’minlashning ahamiyati hamda ijtimoiy-huquqiy jihatlari tahlil qilinib, xalqaro huquq talablari va xorijiy mamlakatlar tajribalari yoritiladi. Shuningdek, O‘zbekiston mehnat bozorida xotin-qizlar ulushining oshishiga to‘sqinlik qilayotgan muammolar ko‘rsatilib, ular orasida ish joyida kamsitish masalasiga alohida e’tibor qaratiladi

Muloqot inson hayotining barcha faoliyatida eng muhim va zarur jarayon hisoblanib, har bir faoliyatga sezilarli ta’sir ko‘rsata oladi. Shuningdek, oilada ham nutq odobi, muloqot jarayoni oilaviy munosabatlarga ham muhim ta’sir kuchiga ega omil sanaladi. Muloqotning gender, ya’ni jins bo‘yicha farqli belgilari, xususiyatlari mavjud bo‘lib, bu oilaviy muloqotda ham yaqqol aks etadi. Ushbu maqolada ham oilada er va xotin nutqidagi gender jihatlarning xususiyatlari hamda ularning oila a’zolar munosabatlariga, oila farovonligiga ta’siri yoritib berilgan. Mavzuni asoslash maqsadida o‘zbek va xorij olimlarining bu boradagi fikrlari tahlilga tortilgan