Ushbu maqolada dunyoning aksariyat mamlakatlarida kuzatilayotgan ijtimoiy o‘zgarishlar natijasida kelib chiqayotgan oilaviy nizolar, kelishmovchiliklar va ajrashishlar asosidagi ijtimoiy-psixologik deviant xulq-atvor dolzarb muammo sifatida tahlil qilingan. Jahon ta’lim hamda ilmiy-tadqiqot muassasalarida oila institutini mustahkamlashda erkak va ayolning oiladagi mavqeyi, ayollarning oiladagi o‘rni, er-xotinning o‘zaro bir-birini tushunishi, hissiy yaqinligi va shaxslararo munosabatlarining oilaviy munosabatlarga ta’sir darajasini o‘rganish bo‘yicha ilmiy tadqiqotlar olib borilmoqda.

Mazkur maqolada oilalar mustahkamligini ta’minlash, shuningdek, zamonaviy, farovon oila va farovon mahallani rivojlantirish borasida mamalakatimiz tomonidan amalga oshirilayotgan keng ko‘lamli islohotlar batafsil yoritib berilgan. Shu bilan birga, maqolada Mahalla va oilani qo‘llab-quvvatlash vazirligi huzurida tuzilgan “Mahalla va oila” ilmiy-tadqiqot instituti faoliyati doirasida amalga oshirilayotgan ishlar ham o‘z aksini topgan

Maqolada milliy ta’lim tizimini rivojlantirishda oila va undagi ta’lim muhitining rivojlanganligi ijtimoiy-pedagogik zarurat ekanligi bayon qilingan. Xalqaro baholash tadqiqotlarida ham oila, oiladagi ta’lim muhiti kabi ijtimoiy-pedagogik jihatlarga keng e‘tibor qaratilgan. O‘quvchining ta’limda muvaffaqiyatga erishishida oiladagi ta’lim muhitining shakllangani hamda ota-onalarning ta’limga bo‘lgan ijobiy munosabati hal qiluvchi ahamiyatga ega ekani ta’kidlangan. Maqolada, shuningdek, oilada ta’lim muhitini rivojlantirish bilan bog‘liq muammolar tahlil qilingan

Ushbu maqolada oilaviy nizolarning oldini olishda erkak kishining tutgan o‘rni va mas’uliyati yoritiladi. Oilada sog‘lom muhitni ta’minlash, nizolarni bartaraf etish va farovonlikni mustahkamlashda erkakning hissasi beqiyos ekani ta’kidlanadi. Maqolada erkakning rahbarlik, sabrtoqat, muloqot madaniyati va mas’uliyatli qarorlar qabul qilishdagi roli psixologik, ijtimoiy va axloqiy
jihatdan tahlil etiladi. Muallif tomonidan oilaviy nizolarning oldini olishda erkak kishining roli haqida nazariy ma’lumotlar bayon etilgan bo‘lib, bu mavzuga oid asosiy tushunchalar, ilmiy yondashuvlar va o‘zbek olimlarining qarashlari keltiriladi. Shuningdek, oilaviy barqarorlikni ta’minlashda erkaklarning faol ishtiroki zarurligi ilmiy-nazariy va amaliy misollar asosida asoslab beriladi.

Maqolada oila a’zolari o‘rtasidagi munosabatlarning mustahkamligi jamiyat barqarorligining muhim omili ekanligi ta’kidlanadi. Oilaviy munosabatlarning o‘ziga xos xususiyatlari, ularga ta’sir etuvchi omillar tahlil qilinadi. Shuningdek, maqolada oila a’zolari o‘rtasidagi ijobiy munosabatlarni shakllantirish va mustahkamlashga qaratilgan ijtimoiy-pedagogik faoliyatning mohiyati, maqsadi, vazifalari va asosiy yo‘nalishlari yoritib beriladi. Oila bilan ishlashda ijtimoiy pedagoglarning roli, qo‘llanadigan metod va texnologiyalar ko‘rib chiqiladi

Maqola o‘smirlarning emotsional rivojlanishiga va agressivlikka moyilligiga oilaviy munosabatlar va ota-onalar tarbiya uslublarining ta’sirini tahlil qilishga bag‘ishlangan. Maqolada sog‘lom emotsional va ijtimoiy kompetensiyalarni rivojlantirish uchun oiladagi muhit, tarbiyaviy, shuningdek, ota-onalar va bolalar o‘rtasidagi munosabatlarning ahamiyati ko‘rib chiqilgan. Muallif oilaviy tarbiyaning avtoritar, haddan tashqari g‘amxo‘r, sheriklik va boshqa turli uslublari va ularning bola xatti-harakatlariga ta’sirini izohlaydi. Shuningdek, u emotsional yaqinlik va suiste’mollikning yetishmasligi o‘smirlarda agressiv va deviant xatti-harakatlarga olib kelishi mumkinligini ta’kidlaydi. Maqolada oilaviy vaziyat, tarbiya turlari va ularning bolaning shaxsiy rivojlanishi va jamiyatga moslashishiga ta’siri bilan bog‘liq asosiy jihatlar yoritilgan. Agressiyaning oldini olish va oilada uyg‘un o‘zaro munosabatlarni yaratish uchun kompleks yondashuv taklif etilgan

Maqolada oiladagi nizolarning sabablari va ehtimoliy yechimlari ko‘rib chiqiladi, nizolarni hal qilishning eng samarali usullari haqida fikrlar ilgari suriladi. Oila eng muhim ijtimoiy institut bo‘lib, uning mavqeyi, mustahkamligi davlat va butun jamiyat barqarorligini belgilaydi. Har qanday ijtimoiy ziddiyatning asosi – qarashlar va e’tiqodlar to‘qnashuvi. Oila hamjihatligini saqlagan
holda qarama-qarshiliklarni hal qilishni tushunish juda muhimdir

Himoya sifatida oilaga boʻlgan ehtiyoj bolada musiqani oʻrganish jarayonida yuzaga keladigan salbiy vaziyatlarda paydo boʻlishi mumkin. Oʻz navbatida, agar bir tomondan, oilada bolaning musiqaga boʻlgan qiziqishi hisobga olinmasa va uning musiqa ta’limiga boʻlgan ehtiyoji qondirilmasa, uydagi muhit ham bola uchun hissiy va psixologik noqulaylik manbayi boʻlishi mumkin. Boshqa tomondan, agar bolaga musiqa oʻrgatish toʻg‘risidagi qaror oilada uning qiziqishlari va istaklarini hisobga olmagan holda qabul qilinsa, bolada dastlabki motivlar soʻnishiga olib keladi. Shundan kelib chiqib, mazkur maqolada shaxsda musiqa madaniyatini shakllantirishda zamonaviy oila funksiyalarining ahamiyati haqida soʻz yuritiladi

Ushbu maqola oila va maktab o‘rtasidagi hamkorlik o‘smirlarning aqliy rivojlanishiga qanday ta’sir qilishini tahlil qiladi. Oila va maktab birgalikda ishlashi aqliy qobiliyatlar, akademik natijalar va shaxsiy o‘sishga qanday ijobiy ta’sir ko‘rsatishini o‘rganadi. Maqolada oila va maktab birgalikda ishlashining turli usullari, jumladan, aloqa strategiyalari, umumiy mas’uliyat va hamkorlikdagi faoliyatlar keltirilgan

Oila jamiyatning kichik ajralmas bo‘g‘ini sifatida nafaqat unda yashovchilarning ruhiy va ijtimoiy barkamolligiga ta’sir qiladi balki jamiyat farovonligini ta’minlashga ham ta’sir ko‘rsatadi. Biroq bunga to‘siq bo‘luvchi bir necha muammolar oila mustahkamligiga putur yetkazadi. Ulardan eng asosiysi er-xotin o‘rtasidagi ziddiyatlardir. Ushbu maqolada oilada er-xotin munosabatlaridagi ziddiyatlar va ularning ijtimoiy-psixologik tahlili yoritilgan hamda ularga yechimlar taklif etilgan.

Maqolada oilaviy munosabatlar va tarbiya uslublarining bolalarda ijodiy tafakkurni rivojlantirishga ko‘rsatadigan ta’siri ko‘rib chiqiladi. Ijodiy qobiliyatlarni shakllantirishda oilaviy muhit, tarbiyaviy yondashuvlar hamda ota-onalar va bolalar o‘rtasidagi munosabatlar tabiati tahlil qilinadi. Oilaviy tarbiyaning turli xil uslublari – avtoritar, haddan tashqari g‘amxo‘rlik (giperg‘amxo‘rlik), hamkorlik va boshqalar, shuningdek, ularning bola xulq-atvoriga ta’siri tasvirlanadi. Hissiy yaqinlikning yetishmasligi va shafqatsiz munosabatning salbiy oqibatlari, jumladan, tajovuzkor xatti-harakatlar va ijodiy fikrlash darajasining pasayishiga alohida e’tibor qaratiladi.

Ushbu maqolada xotin-qizlarning ta’lim va ilm-fan sohalaridagi faoliyati tahlil qilingan, xorijiy mamlakatlarning ta’lim va ilm-fan sohalarida xotin-qizlarning rolini oshirish bo‘yicha tajribalari o‘rganilgan hamda ulardagi ilg‘or tajribalarni mamlakatimizga tatbiq etish bo‘yicha ilmiy taklif va amaliy tavsiyalar ishlab chiqilgan.

Ushbu maqolada mualliflar tomonidan gender yondashuv asosida yoshlarni kasbga yо‘naltirishning ijtimoiy-iqtisodiy masalalari о‘rganilgan hamda dunyodagi ilg‘or tajribalarni mamlakatimizga tatbiq etish bо‘yicha ilmiy taklif va amaliy tavsiyalar ishlab chiqilgan

Ushbu maqolada oilaviy nizoning ta’rifi, kelishmovchiliklarning kelib chiqish sabablari va nizolarni hal etishning sinalgan usullari ko‘rib chiqilgan hamda mahalla faollari uchun ilmiy asoslangan taklif va tavsiyalar ishlab chiqilgan.

Mazkur maqolada oila tarkibining o‘zgarishi bola psixologik farovonligiga qanday ta’sir qilishi mumkinligi ochib beriladi. Xususan, er-xotin ajrashishi va ajrashgan juftliklarning boshqa odamlar bilan nikohga kirishishi farzandlarga salbiy ta’sir qiladi hamda bu ta’sir iqtisodiy, ijtimoiy va psixologik xususiyatlarga ega. Masalan, er-xotin ajrashganidan keyin bola moliyaviy, hissiy va vaqt kabi resurslardan mahrum bo‘ladi.

Oila masalasi har bir davrda barcha xalq va davlatlar ijtimoiy siyosatining asosiy masalalaridan hisoblanadi. Zero, har bir millat va davlatning kelajagini belgilab beruvchi asosiy strategik jihati oilaning qandayligi, poydevori nimaga qurilgani va farzandlar tarbiyasi muhim ahamiyat kasb etadi. Xalqning bardavom va mangu yashashi aynan sog‘lom oilaviy munosabatlarga chambarchas bog‘liq.

Mazkur maqola uy bekalarining ijtimoiy-psixologik xususiyatlarini o‘rganish, muammolarining oldini olish va yordam ko‘rsatish bo‘yicha metodik tavsiyalar berishga bag‘ishlangan

Maqolada xotin-qizlar о‘rtasida tadbirkorlik va biznes faoliyatini rivojlantirish, ushbu yо‘nalishda ularni qо‘llab-quvvatlash masalalari bо‘yicha ilg‘or xorijiy mamlakatlar tajribasi tadqiq qilingan. Ushbu tajribalar asosida mamlakatimizda xotin-qizlar о‘rtasida tadbirkorlik faoliyatini rivojlantirish yuzasidan ilmiy takliflar ishlab chiqilgan.

Ushbu maqolada xotin-qizlarning huquq va qonuniy manfaatlarini himoya qilish, ularning iqtisodiy, ijtimoiy va siyosiy faolligini oshirish borasida olib borilayotgan islohotlar yoritilgan, ishsiz ayollar bandligini ta’minlashning yangi ijtimoiy-iqtisodiy mexanizmlarini ishlab chiqish maqsadida о‘tkazilgan sotsiologik sо‘rov natijalari keltirilgan hamda xotin-qizlarni ijtimoiy qо‘llab-quvvatlash tizimini takomillashtirish bо‘yicha ilmiy taklif va amaliy tavsiyalar ishlab chiqilgan

Zamonaviy mehnat migratsiyasi migrantlar oqimining koʻpayishi, ayollar va bolalar sonining ortishi, yangi mehnat migratsiyasini qamrab olish kabi jihatlar bilan ajralib turadi. XXI asrda migratsiya va mehnat migratsiyasi masalalari bilan bir qatorda migratsiyaning oilalar farovonligiga ta’siri muammosi ham oʻz dolzarbligini namoyon etmoqda. Maqolada migratsiya jarayoni psixologik va ijtimoiy jihatdan tahlil qilinib, oilalar barqarorligida migratsion munosabatlarning oʻrni boʻyicha amalga oshirilgan tadqiqot natijalari havola etiladi

Ushbu maqolada ajrim yoqasiga kelib qolish sabablarining ijtimoiy-psixologik xususiyatlari yoritilgan. Jahonda va O‘zbekistonda olib borilgan tadqiqotlar taxlil qilingan. Maqolada ajralishlarning oldini olish bo‘yicha psixologik tavsiyalar berilgan

Ushbu maqola erkaklar va ayollarda intellekt hamda nikohdan qoniqishni o‘rganishga bag‘ishlangan bo‘lib, bu yеrda erkaklar va ayollarning emotsional intellekti hamda IQ darajasi ko‘rsatkichlarida sezilarli farqlar aniqlangani ko‘rsatib o‘tilgan

Mazkur maqolada ayollar jinoyatchiligi masalasi global miqyosda tahlil qilinib, AQSh, Rossiya, Yaponiya, Norvegiya va Markaziy Osiyo mamlakatlaridagi ma’lumotlar hamda siyosiy chora-tadbirlar taqqoslab o‘rganiladi. Jinoyatchilikning asosiy sabablari sifatida ijtimoiy iqtisodiy tengsizlik, oilaviy zo‘ravonlik va ruhiy salomatlik muammolari ko‘rsatiladi. Shuningdek, turli mamlakatlarda qo‘llanilayotgan reabilitatsiya va jamiyatga qayta integratsiya strategiyalariga alohida urg‘u beriladi. O‘zbekiston uchun kasbiy tayyorgarlik, psixologik yordam, huquqiy himoya va muqobil jazo choralarini rivojlantirishga oid amaliy tavsiyalar ishlab chiqilgan. Umuman olganda, maqola O‘zbekiston uchun ayollar jinoyatchiligini kamaytirishga oid tizimli va qiyosiy yondashuvni taqdim etadi.

Ushbu maqolada xotin-qizlarning ehtiyojlari, qiziqishlari, bandligi, tadbirkorligi, ta’lim olish imkoniyati, ijtimoiy faolligi hamda ijtimoiy-huquqiy himoyalanganlik darajasi ilmiy-nazariy o‘rganish va tegishli takliflar ishlab chiqish masalalari ko‘rib chiqilgan.

Ushbu maqolada mahalla fuqarolar yig‘inlari raislari, o‘rinbosarlari va mutaxassislarining kasbiy kompetentligi va uning o‘ziga xos xususiyatlari, ular egallashi lozim bo‘lgan bilim, malaka va ko‘nikmalar ilmiy-nazariy jihatdan ochib berilgan